Voor elk onderdeel van het hulpverleningsproces (onderzoek, advies & keuze, behandeling) vindt u hieronder een handig overzicht met aandachtspunten en tips. Deze overzichten kunnen u bij de voorbereiding en de gesprekken ondersteunen. Ze zijn te downloaden en uit te printen.
Onderzoek
Ter voorbereiding op het eerste gesprek (vaak ‘intake’ genoemd) kunt u en uw betrokken gezinsleden over de volgende onderwerpen al iets opschrijven. Deze onderwerpen komen vaak aan bod in het eerste gesprek. U kunt ze ook zelf onderwerp van gesprek maken. Deze lijstjes kunt u gerust meenemen naar het gesprek als geheugensteun.
Ingevuld door:
Ik heb vooral last van:
Deze klachten van mij hebben de volgende effecten op mijn doen en laten en in contact met anderen:
- thuis:
- op school/opleiding/mijn werk:
- in mijn vrije tijd:
Dit wil ik veranderen:
Ik kan hier zelf het volgende aan bijdragen:
Ik hoop dat de hulpverlener mij het volgende zal bieden:
Ik wil zeker niet:
Ik ben bang voor:
Ik ben onzeker over:
Als tijdens het eerste gesprek verder onderzoek wordt geadviseerd kunt u over dit onderzoek – als dat nog onduidelijk is – het volgende vragen:
- wat is de reden voor dit onderzoek?
- wat kunnen we tijdens dit onderzoek verwachten (wat wordt gedaan, hoe lang, met wie)?
- zijn er nadelige effecten te verwachten?
wanneer krijgen we de uitslag van het onderzoek?
Advies & keuze
Na de onderzoeksperiode volgt gewoonlijk een adviesgesprek. De ‘agenda’ van dit gesprek ziet er meestal ongeveer als volgt uit:
AGENDA ADVIESGESPREK
Korte terugblik
(de reden voor hulp, de hulpvragen, uw verwachtingen, hoe het tot aan het adviesgesprek is gegaan, eventueel aanvullende punten)
Bespreking van het onderzoek en van het advies
(de uitkomsten van het onderzoek, de mogelijkheden voor hulp met uitleg hierover, uw mening/vragen/reactie, de gezamenlijke conclusie en eventuele keuze voor hulp)
Gezamenlijk besluit over hoe verder
(dit is een belangrijk onderdeel van het adviesgesprek; zorg ervoor dat u het met elkaar eens bent over wat speelt en hoe dit aan te pakken; de conclusie van het onderzoek en het advies moeten passend en haalbaar voor u zijn)
Afspraken
(over de hulp [behandeling en soms verder onderzoek], over de uitleg [ook als het uw kind betreft en deze er zelf niet bij is], over de verslaglegging en verdere stappen)
Eigen aanvullende onderwerpen voor het adviesgesprek
U kunt onderwerpen, die u verder nog wilt bespreken, hieronder aanvullen en dit blad meenemen naar het adviesgesprek. Dit kan u helpen bij het adviesgesprek. Het is belangrijk dat u zich vrij voelt om u zelf te zijn en ervoor te zorgen dat u voor uw eigen gevoel voldoende aan bod komt.
Teveel informatie om in een keer te onthouden
U krijgt meestal nogal veel informatie. Het is vrijwel onmogelijk om dat allemaal in een keer te onthouden. Veel hulpverleners geven daarom een samenvatting van de informatie op papier mee of komen er in een volgend gesprek nog een keer op terug. U kunt hier zelf ook om vragen, zeker als u de informatie even wilt laten ‘bezinken’ of in het gezin of met anderen nog verder hierover wilt praten en dan pas wilt beslissen.
Kiezen en beslissingen nemen
Meestal worden in het adviesgesprek beslissingen genomen over welke behandeling en/of verder onderzoek zal worden ingezet.
Om een beslissing te nemen waarover u voldoende tevreden bent en achter kunt staan is het van belang dat van elk behandeling/onderzoekvoorstel in uw situatie voor u het volgende duidelijk is:
- uit welke mogelijkheden is te kiezen?
- wat vindt in uw geval de hulpverlener zelf het meest geschikt en waarom?
- wat komt er allemaal bij kijken?
Bij het kiezen tussen diverse mogelijkheden kunnen de volgende vragen behulpzaam zijn:
- wat is voor ons gezin de meerwaarde van het advies t.o.v. andere keuzemogelijkheden?
- wat zijn de gevolgen als we niet instemmen met het advies?
Andere aandachtspunten die u kunt meenemen in uw beslissing zijn: is het doel duidelijk, zijn er risico’s aan verbonden, wat zijn de (wetenschappelijke of praktijk) ervaringen, wat wordt van ons aan inbreng verwacht, is er een wachttijd, hoe lang zal de behandeling duren?
Behandeling
Afspraken over de behandeling en eventueel aanvullend onderzoek zijn terug te vinden in het zogenaamde behandelingsplan. Het is van belang dat een dergelijk plan wordt gemaakt en om na te gaan of in dit plan de volgende onderwerpen zijn beschreven:
- welke vragen voor hulp de aanleiding zijn voor de hulpverlening
- een omschrijving van wat er aan de hand is, waarop de hulp zich richt
- de afgesproken behandelingsvormen, wie de hulp biedt, hoe vaak er een afspraak is, aan welke doelen wordt gewerkt en wanneer de behandeling wordt geëvalueerd
- het eventueel afgesproken aanvullend onderzoek en de reden ervan.
Dit behandelingsplan helpt om tijdens de behandeling samen met uw hulpverlener regelmatig stil staan bij hoe de behandeling loopt en om de uitkomst van het eventueel aanvullend onderzoek te bespreken. Als meerdere hulpverleners zijn betrokken, zal een van hen de rol van coördinator en aanspreekpunt voor u op zich nemen. Deze persoon wordt vaak hoofdbehandelaar of casemanager genoemd. Na zo’n evaluatie zal het behandelingsplan zo nodig worden aangepast. Zo’n evaluatiegesprek kunt u zelf ook aanvragen, als u daar reden toe ziet.